![marcel-duchamp-620x400[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/marcel-duchamp-620x4001.jpg?w=780)
Ece Altaş 03 Nisan 2017
Klasik sanat akımlarına ve kurallarına karşı çıkan bir protesto olmak ve tabuları yıkmak amacıyla doğmuş ‘Dada’ akımının önemli öncülerinden Marcel Duchamp’ın, hazır yapım objelerde küçük değişikler yaratarak hem neredeyse her gün gördüğümüz bu objelerin nasıl sanat eserlerine dönüştüğü konusunda kafaları karıştıran hem de hayrete düşürüp bir takdir yaratan eserleri, ‘Ready-mades’(Hazır-Yapım) adı altında toplanıyor.
Bir süre kendi ürettiği ‘Retinal Art’ (Göze hitap eden sanat) terimi altında eser veren Duchamp, 1914 yılında başladığı ‘Hazır-Yapım’lar ile eserlerine ironik, esprili ve belirsiz bir hava katmayı amaçlıyor.
İlk kez Andre Breton (Fransız yazar ve sürrealizm akımının kurucularından) ve Paul Eluard’ın (Fransız şair ve sürrealizm akımının kurucularından) ‘Sürrealizmin Kısaltılmış Sözlüğü’ (Dictionnaire abrégé du Surréalisme) isimli sürrealizm terimlerini içeren sözlüğünde, Marcel Duchamp’ın adının baş harfleriyle birlikte yer verilen bu sözcük şöyle tanımlanıyor: ‘Sanatçının özgün seçimi ile, bir sanat eserinin asaleti kazandırılmış sıradan bir obje.’
‘Hazır-Yapım’ (Ready-made)’ın Marcel Duchamp’ın baş harfleri ile sözlükte yer aldığı kısım.
Duchamp 30 yıl boyunca bu objelerden 13 tane üretiyor, işte bu ‘Hazır-Yapım’ objelerden birkaçı ;
![duchamp-1[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/duchamp-11.png?w=780)
Kapak resminde Marcel Duchamp’ın kendisi ile birlikte görebileceğiniz ‘Bicycle Wheel’ (Bisiklet Tekeri) Hazır-Yapım objelerinin ilki. 1913 yılında bu fikrin aklına gelişini Duchamp şöyle tanımlıyor ; ‘Aklıma bir bisiklet tekerleğiyle bir mutfak sandalyesini birleştirme ve tekerleği dönerken izleme konusunda mutlu bir fikir geldi.’
‘…her zaman fikir öncelikli gelir, görsel değil’
-M.D.
![duchamp-2[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/duchamp-21.jpg?w=780)
Duchamp ‘Cadeau’ (Hediye) adlı bu eserinde hazır yapım bir ütüyü alarak altına dikenler ekliyor ve bu küçük ayrıntıyla ütünün işlevini tamamen kaybetmesine yol açıyor.
![duchamp-3[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/duchamp-31.jpg?w=780)
Duchamp’ın en çok bilinen eseri ‘Fountain’ (Çeşme) de Hazır-Yapım Objeleri arasında. Duchamp bir pisuvarı ters çevirip üzerine imzasını atarak bir sanat galerisinde sergiliyor. Bu olay büyük bir yankı uyandırıyor.
![duchamp-4[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/duchamp-41.jpg?w=780)
Duchamp’ın ‘Trap’ (Tuzak) adlı eseri. Duchamp burada bir askılığı günlük hayattaki rolünden çıkararak başka bir role bürüyor. Bu eserin kapıya yakın konulmasını söylüyor ve çoğu insan bunun bir eser olduğunun farkına varmıyor.
![duchamp-5[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/duchamp-51.jpg?w=780)
Tavana bağlı cam bir obje olan bu eserin ismi ’50 cc of Paris Air’ (50 cc Paris Havası). İsminin aksine içinde 50 cc hava yerine 125 cc hava bulunan eserin orijinali kırılsa da Duchamp tarafından yenileniyor.
![duchamp-6-e1491155804419[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/duchamp-6-e14911558044191.jpg?w=780)
Duchamp’ın ‘Fountain’ (Çeşme) kadar ünlü olan hazır yapılmış sanat eserlerinden biri ise üzerinde bulunan Mona Lisa’ya bıyık ve sakal çizerek, altına Fransızca okunduğunda ‘You have a hot ass’ (Kalçaların güzelmiş) anlamına gelen ‘L.H.O.O.Q.’ yazdığı bu kartpostal. Bu eserle Duchamp, ’Dada’ akımının amaç olarak benimsediği klasik sanat ve kurallarına karşı çıkışı da açık bir şekilde gösteriyor.
![ays7-350-2[1]](https://anetteblogzamazingo.files.wordpress.com/2018/06/ays7-350-21.jpg?w=780)
Şişe Asacağı…