ZAMAZİNGO

Epiktetos bir Yunan filozofudur, ama hayatının büyük bir bölümünü Roma’da bir köle olarak geçirmiştir. Tam olarak ne zaman özgür olduğunu bilmiyoruz, ama ünlü olduğunu biliyoruz. Bir köle olmasına rağmen, mutluluk ve refaha odaklanmış, insanın gerçek mutluluğu bulmasının ancak kendine dönerek mümkün olduğunu dile getirmiştir.
1. “Sana ne olduğu değil, ona nasıl tepki verdiğin önemlidir.”
Acı çekme üzerine ilk alıntımız, çoğumuzun bilinçsizce yaptığı iki şeyden bahseder. Bunlardan biri kendimizle olumsuz konuşma eğiliminde olmamız ve diğeri de, herhangi bir deneyimden oluşturduğumuz hikayedir. Örneğin, bir yabancıyla konuştunuz. Sonra, kendinize şöyle söylediniz: “Aptal gibi davrandım ve aptal şeyler söyledim. Diğer insanların etrafında nasıl davranacağım konusunda hiçbir fikrim yok.” Bu konuşma aslında acı çekmenize neden olmadı. Bunun yerine, kendinizle bunun hakkında konuşma biçiminiz acı çekmenize neden oldu.
2. “Mutluluğun tek bir yolu var ve bu da, irade gücümüzün ötesinde olan şeyler hakkında endişelenmeye son vermektir.”
Çoğu zaman, her şeyi kontrol edemediğimiz için acı çekeriz ve kendimizi kötü hissederiz. Örneğin, arkadaşınız kötü niyetli bir ilişki içinde, ama bunu görmüyor. Bu size kendinizi güçsüz hissettirebilir ve bu kişiyi sevdiğiniz için acı çekersiniz. Ancak, ne kadar denerseniz deneyin, onların kendi kararlarını vermesini önlemeniz mümkün olmayacaktır. Önemli olan bazı şeylerin kontrolünüzün dışında olduğunu hatırlamak. Kendi eylem yolunuzu seçebilirsiniz, ama diğerlerininkini seçemezsiniz. Bunu fark etmek ve kabul etmek, acı çekmenizi önleyecektir.
3. “Hakkında kötü şeyler söyleniyorsa ve bu doğruysa, kendini düzelt; yalansa onlara gül.”
Bu alıntı, diğer insanların hakkımızda söyledikleri şeylere ne kadar önem verdiğimizi anlatıyor. Bu tür şeyler hakkında makul olmalısınız. Birisi sizin hakkınızda kötü konuşuyorsa ve haklı ise, o zaman davranışınızı düzeltmeniz gerekir. Bazen, diğer insanların sözleri, fark etmediğiniz sorunlarınızı görmenize yardımcı olabilir. Öte yandan, yanlışsalar, namınızı temizlemeyi deneyebilirsiniz, ama aynı zamanda ne zaman durmanız gerektiğini bilmelisiniz. Doğru olmadığını bildiğiniz hiç bir şeyin sizi derinden etkilemesine izin vermeyin. Bu tür şeylerden incindiğinizi gören insanlar “Seni rahatsız ediyorsa, doğru olmalı” gibi şeyler söyleyebilir. Bu durumda, mizah duygusuna sahip olmak anahtar değerindedir.

4. “Diğer insanların fikirleri ve sorunları bulaşıcı olabilir. Başkalarının olumsuz ve verimsiz tutumlarını farkında olmadan benimseyerek, kendinizi sabotaj etmeyin.”
Bu acı çekme konusunda en sevdiğimiz Epiktetos alıntılarından biridir. Çoğu zaman, iş arkadaşları veya sınıf arkadaşları gibi çevrenizdeki kişileri seçemezsiniz. Gözlerini açmanız ve onların tutum ya da düşüncelerinin size bulaşıp bulaşmayacağını belirlemeniz gerekir. Negatif insanlarla çevrili olmak bile, siz farkında olmadan dünyaya karşı kötümser bir bakış açısına sahip olmanıza yol açabilir. Bunun farkında olmak, onların sorunları ve tutumlarının size bulaşmasını önlemenize yardımcı olabilir.

5. “Kendi talihsizliğiniz ile karşı karşıya olduğunuzda, başkalarına onların iyiliğini vermeyi unutma.”
Bu son alıntı bizi çok akıllıca bir ders ile baş başa bırakıyor. Başkalarının problemlerini düşündüğümüz zaman, genelde açık ve net bir çözüm görürüz ve bunun dünyanın sonu olmadığına inanırız. Kötü bir ilişki içinde olan arkadaşınızın örneğine geri dönersek, muhtemelen hemen bir çözüm görürsünüz: “Neden ayrılmıyorlar ki?” Ama sorun yaşayan kişi siz olduğunuzda, neden harekete geçmediğinizi açıkça göremezsiniz. Bu yüzden Epiktetos geri adım atmayı ve olaylara sanki iyi bir arkadaşın ya da kardeşin başına geliyormuş gibi bakmayı önerir. Bunu yapmanın iyi bir yolu kendinize şunu sormanız: “Eğer bu sevdiğim birine oluyorsa, onlara ne yapmalarını söylerdim?” Bunu görselleştirerek ve akla gelen ilk şeyi söyleyerek, ihtiyacınız olan cevabı bulabilirsiniz.