ZAMAZİNGO

4 kapı 4 mevsime benzer;

Şeriat kapısında ;”sen ‘sen’sindir, ben de ben”

Tarikat kapısında ;” ben ‘sen’ olurum, sen de ben olursun”

Marifet kapısında ; ” sen ve ben ve dolayısı ile benlik duygusu kalmaz, ikimiz de ‘biz’ oluruz”

Hakikat kapısında ” artık ikimizde yok oluruz, fenafillah makamıdır ve artık sadece “o” vardır.

———————————————————–

Bektaşî tarikatının adap ve erkânını oluşturan, tarikat mensubunun geçeceği maddî

ve manevî aşamaları olan Dört kapı kırk makam aynı zamanda evrenin

yaratılışındaki dört unsur “Ateş, Hava, Su ve Toprak” ile de simgelenmiştir:

—————————-

*“İlk kapı şeriat kapısı, simgesi yel (hareket eden hava).

Bu grupta yer alan kişilere “âbidler” denilmiştir.

**İkinci kapı tarikat kapısı, simgesi od(ateş).

Bu grupta yer alan kişilere “zâhidler” denilmiştir.

***Üçüncü kapı, marifet kapısı, simgesi sudur.

Bu grupta yer alan kişilere “ârifler” denilmiştir.

****Dördüncü kapı hakikat kapısıdır, simgesi topraktır.

Bu grupta yer alan kişilere “muhipler” denilmiştir.

Hacı Bektaş Velî, muhipler grubunu teslim u rıza olan grup olarak tanımlamakta ve her şeyin aslına döneceğini vurgulamaktadır.

———————————————————–

Tüm mertebelerin ve Hülasa Bektaşiligin ana dayanağı tüm kaninatı var eden “Aşk” tır,

Aşk Hz. Muhammed’in Mirac’a çıkarken bindigi “Burak”tır.

Bektaşilik Aşk ile Başlar aşk ile biter, akıldan çok sezgisel hislere ve kalbe hitap eden bir yoldur,

Mürşid’in rehberligi ile geçilen tüm bu mertebeler aşk ile aşılır.

———————————————————–

______________Şeriat Kapısı:

Nasip alan canın ilk eğitilme evresidir,

Sahibi; Hz. Muhammet’dir,

Simgesi; Hava.

Zahir Anlamı;

1-) Yapılması cezaya tabi olan işlere ait hükümler; “haramlar”,

2-) Yapılması öğütlenen ancak yapılmadığı taktirde herhangi bir cezaya tabi olmayan işlere ait hükümler; “sünnet, müstehab, mendub”.

3-) Yapılması hoş görülmeyen ancak yapıldığı taktirde herhangi bir cezaya tabi olmayan işlere ait hükümler; “mekruh”,

4-) Yapılması yada yapılmaması bütünü ile serbest olan işlere ait hükümler; “mübah”.

5-) Yapılması yada yapılmaması cezalandırma sonucu doğuran işlere ilişkin kesin hükümler, “farz yada vacip”.

Batın Anlamı;

Erkâna, yol kurallarına ve simgelere ait bilgiler.

Makamları;

1-) iman etmek,
2-) ilim ögrenmek,
3-) Haramdan uzaklaşmak,
4-) İbadet,
5-) Nikah kılmak,
6-) ÇEvreye Zarar Vermemek,
7-) Şevkatli olmak,
glasses ifade simgesi Sünnet ehli olmak,
9-) Yasaklardan kaçınmak,
10-) Buyruklara uymak
eceği belirtilir.

***** Şeriat kapısının Sünnilik inancındaki şeriat anlayışıyla bir bağlantısı yoktur. Alevi inancındaki şeriat anlayışı, on makamda da belirtildiği gibi daha çok temel
bilgilerin öğrenilmesi ve uygunlanması olarak anlaşılabilir.

Elbette her insan Dört Kapı Kırk Makamın amaçladığı o soylu hedeflere ulaşmaz. Şeriat kapısı bu manada insanın kendisine, çevresine, doğaya zarar vermemesi ve en asgari düzeyde de olsa belli bazı insani davranış ve düşünceleri almasının kapısıdır. Şeriat kapısının makamlarını her insan hiç bir gerekçenin arkasına saklanmadan yaşama uygulayabilir. Uygulamaya çalışabilir.

———————————————————–

______________Tarikat Kapısı:

Nasip alan canın Tarikat kurallarına işleyişine ait batıni bilgilere vakıf olduğu aşamadır.

Bu bilgiler gerek Erkân, gerek muhabbet Erkânı içerisindeki anlatımlar, simgeler ve bunların arkasındaki batın anlamlar ile,toplum içerisinde anlatılan remzlerin ( Hz. Muhammed’in miracı, Hz. Musa’nın ağaç ile konuşması, Kızıldeniz’i 7 ye yarması gibi) gerçek manalarını anlamaktan geçer.

Sahibi; Hz. Ali’dir,

Simgesi; Ateş.

Zahir Anlamı;

Benlikten ve bunun doğurduğu tüm kötülüklerden kurtulmak,

Hırs, şehvet, bencillik, iki yüzlülük, riyakarlık, kibir ve daha bir çok insan ile Hak arasına perde olan kötü huylardan kurtulmak.

Batın Anlamı;

Tarikatler herşeyden önce bir nefs terbiyesi yoludur,

Nasip alan can sırası ile bazı mertebelerden geçerek nefsini terbiye etmek sureti ile, önce benligini yani kendisi ile Tanrı arasındaki perdeyi kaldırmak sureti ile Hakka ulaşmayı amaçlar, burada Tarikat kapısında bu sürecin gerçekleşmesi sağlanır,
nasip alan can her türlü dünyevi ihtiras ve duygudan kendisini sıyırmaya ve duygularının kendisine degil,kendisinin duygularına sahip olacagı bir hal’e erişmeye çalışır.

Makamları;

1-) Tövbe etmek, instisab etmek,
2-) Bir mürşitten naspip almak,
3-) Saç ve Libas giyme,
4-) Hizmet etmek,
5-) İyilik için çalışmak,
6-) Haksızlıktan korkmak,
7-) Umudunu yitirmemek,
glasses ifade simgesi Hidayete ermek,
9-) Makam, cemiyet ve muhabbet sahibi olmak,
10-) Aşka ermek,

Tarikat kelimesi sözlüklerde şöyle tanımlanıyor:

“Aynı dinin içinde birtakım yorum ve uygulama farklılıklarına dayanan, bazı ilkelerde birbirinden ayrılan Tanrı’ya ulaşma ve onu tanıma yollarından her biri.”

“Bir din içinde tasavvufa, gizemciliğe dayanan, inançta ve kimi ilkelerde birbirinden ayrılan, Tanrıya ulaşma, yollarından her biri.”

“Tasavvufa dayalı ve kimisi eski dinlerin kalıntılarını yaşatan, kimisi de şeriatın pek sert ve bencil yargılarını yumuşatmak gerekçesiyle oluşan türlü İslam öğretilerine verilen ad.”

Tarikat bir anlamıyla

“Tanrı’ya ulaşma ve onu tanıma yollarından biridir,” diğer yandan kurumsallaşmadır

———————————————————–

______________Marifet Kapısı:

Tanrısal bilginin sırlarına vakıf olunan aşamadır,

Bu makam Tari ile bir olma makamıdır. Aşık maşuk ile bir olur,birlik yakalanır.

Seyr fillah Tanrıda yolculuk yapmak, Seyr maallah Tanrı ile bir olarak yolculuk
yapmak makamıdır.

Sahibi; Hz. Ali’dir,

Simgesi; Su.

Zahir Anlamı;

Ruhunu geliştirme, Su elementinin de özellikleri sayılan, yardımseverlik, cömertlik, bağışlama gibi huyları edinmek.

Batın Anlamı;

Bu aşamada can birtakım Tanrısal bilgi ve sezgilere nail olur, tanrı ile arasında senlik, benlik kalmaz,

Tanrı ile bir olarak fenafillah makamına doğruu ilerlerken geçilen son aşamadır,
tüm kainat ve evren artık “O” nun gözü ile görülür,

” Allah birdir” remzinin hakiki manasının tam olarak anlaşıldığı safhadır.

Makamları;

1-) Sabırlı olmak,
2-) Bencillik, riya, kötü duygulardan uzak durmak,
3-) Edepli olmak,
4-) Özünü bilmek,
5-) Perhizli olmak,
6-) Utanmak,
7-) İlim öğrenmek,
glasses ifade simgesi Cöert Olmak,
9-) Miskin olmak,
10-) Arif olmak,

Denir ki; Marifet kapısı,kendilerine karşı bütün kapıların kapandığı kimseler için açıktır.

Eline – Beline – Diline Sahip Olmak makamların ilkidir marifet kapısında

———————————————————–

______________Hakikat Kapısı:

İnsan-ı kamil olma yolundaki son evredir.

Sahibi; Hz. Ali’dir,

Simgesi; Toprak.

Zahir Anlamı;

Toprak elementinin özelligi olan Adil olma, vefalı olma, sözünde durma, yoksulları gözetici olma gibi birtakım huyları edinmek.

Batın Anlamı;

Bu aşamanın sonu fena fillah makamıdır ki, mutlak yokluk mertebesidir, Bu aşamada Tanrı ile can arasında bir ayrılık kalmaz,artık görünen de gören de “O” dur, “Enel Hak” makamıdır.

Aşık’ın maşuğunda yok olduğu makamdır. Gerçek Aşk o dur ki bu makamda zuhur eder, senlik, benlik yada biz yoktur,

ikilik yoktur, sadece bir vardır ve o yüze bir de Alemlerin Rabbi olan Allahtan başkası degildir.

Makamları;

1-) Tüm insanları bir görmek,
2-) Vahdet-i vücud anlayışının sırrına ermek,
3-) Türap- toprak olmak,
4-) Elinden geleni, yapmak, verici olmak,
5-) Tevhit anlayışında olmak, Tanrıdan başka varlık tanımamak,
6-) Ayıp, kusur, hata görmemek,
7-) Manayı bilmek, sırrı öğrenmek,
glasses ifade simgesi Seyr-ü sülügü tamamlamak,
9-) Sırrı saklamak,
10-) Müşahade

“Birbirinizin ayıplarını (gizli hallerini) araştırmayın” buyurmuştur. (Hucurat, 12)

Hz. Peygamber Efendimiz, bir hadisinde Hz. Ali Efendimize: “Ebû Türâb” diye hitap etmişti.

Ebû Türab’ın sözlük anlamı, yaratılışın ana maddelerinden sayılan dört ana maddeden birisi olan topraktır.

Turab olmak, alçak gönüllülüktür. Toprak, her şeyi karşılıksız verir, karşılıksız alır. Her zaman ayaklar altındadır yani en alçak gönüllüdür. Herkes tarafından çiğnenmiş olmasına rağmen kimseye dert yanmaz. Herkese hoşgörü, sevgi ve şevkat ile yaklaşır. Toprak cömerttir, toprak berekettir. Toprak, onunla başlayıp onunla bitmektir.

Ariflik (kendini bilmek)

“hakikat; incidir, sözün anlamına, kendi özüne ermektir. Gerçeği görmektir.

Pir Sultan Abdal, eserlerinde bu anlayışın adap ve erkânını teşkil eden kavramlar ile, bu tarikatın temel sistemini oluşturan dört kapı kırk makamı, diğer Alevî-Bektaşi şairler gibi, yoğun olarak işlemiştir. Hacı Bektaş Velî tarafından sistemleştirilen bu esaslar, onun şiirlerinde de doğal bir şekilde kullanılmıştır.

(Derlenmiştir